Kadına KEY haksızlığı

Uygulamasına 21 yıl 6 ay 27 gün önce başlanan ve 12 yıl 6 ay 27 gün önce durdurulan KEY ödemeleri, bugüne kadar eşi benzeri görülmemiş şekilde ses getirdi. KEY ödemeleri tam bir hayal kınklığıyla başladı. İnanılmayacak derecede karmaşa, yanlışlık ve sıkıntı daha ilk günden ortaya çıktı. KEY ödemelerindeki yanlışlık, eksiklik ve kanşıklıklan gören en sade vatandaş bile, kamuda yürütülen işler hakkında güven buhranına girdi.Pek çok haksız, yanlış işlemden milyonlarca insan mağdur oldu. Bu noktada kadınlara çok büyük haksızlık yapıldı. Yapılan bu haksızlığa geçmeden önce KEY’in ne olduğuna göz atmakta yarar var.

KEY nedir? Ne değildir?

1986′da iktidar olan siyasi otorite, herkesi konut sahibi yapma iddiası ile ortaya çıktı. Memur, işçi, memur emeklisi, işçi emeklilerine 180 ay (15 yıl) Konut Edindirme Yardımı yapılacağı açıklandı. Hazırlanan yasa tasansı TBMM’nin 11 Kasım 1986 tarihli oturumunda kabul edilerek yasalaştı. 22 Kasım 1987 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 3320 sayılı ‘Konut Edindirme Kanunu’ ile 1 Ocak 1987′den itibaren uygulamaya kondu. Her ne kadar 180 ay yapılacağı yasa ile belirlenmişse de, maalesef Konut Edindirme Yardımı 108 ayla (9 yıl) sınırlı kaldı.

Konut Edindirme Yardımı yapılanlar:

•Devlet Memurlan Kanunu’na tabi olan memurlar,

•Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununa tabi olan askeri personel (subay, astsubay),

•Yüksek Öğretim Personel Kanunu’na tabi memur ve öğretim üyeleri,

•Hakimler ve Savcılar Kanununa tabi yargı mensuplan,

•Kanunla veya kanunlann verdiği yetkiye dayanılarak kurulan kamu kuruluşlarında çalışanlar,

•T.C Emekli Sandığından emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylığı almakta olanlar,

•10 veya 10′dan fazla işçi çalıştıran iş yerlerinde çalışan işçiler,

•Sosyal Sigortalar Kurumu’ndan emekli ve malul aylığı alanlar (işçi emeklileri),

•Özel vakıf emekli sandıklanna tabi olarak çalışanlar (banka, sigorta, borsa gibi özel emekli sandıklanna tabi olanlar)

•991 sayılı kanunla SSK’ya devredilen sandıklardan mevzuatlarına göre yaşlılık ve malullük aylığı bağlanmış olanlar,

Konut Edindirme Yardımı yapılmayanlar:

•Konutu olan emekliler,

•Hizmet tahsisli konutlar hariç, lojmanda oturan memurlara ve işverence konut tahsis edilen işçiler (lojmanda veya konutta oturduklan sürece),

•Yurt dışı kadrolanna sürekli görevle atananlar (bu görevde bulunduktan sürece),

•Sözleşmeli personel (isteğiyle KEY tutarını kendi ödeyenler hariç),

•10′dan az çalışanı olan iş yerlerinde çalışanlar (10′dan az çalışanı olmasına karşın işverenin kendi isteğiyle ödedikleri hariç)

•’KEY ödemelerinin tutarı

•Eski para birimimize göre 3.500 lira ile başlayan KEY ödemeleri, Bakanlar Kurulunca uygulamanın başlangıcından itibaren tabloda görüldüğü gibi, her 6 ayda artırılmasına karşın, son 60 ayda (5 yıl) hiç artış yapmadan 80 bin lira ile tamamlandı. 108 ayda yapılan toplam yardım tutan 6.16 YTL.

•KEY ödemelerinin başlamasıyla kadınlara ciddi haksızlık yapıldığı da ortaya çıkmaya başladı. Bu haksızlıklan şu başlıklar altında özetleyebiliriz:

Evli kadına KEY ödenmedi

KEY ödemelerinin yapıldığı 1987-1995 arasında yürürlükte olan eski Medeni Kanunumuza göre aile reisi erkekti. KEY ödemesi başladığı 1 Ocak 1987′de evli olan eşlerin her ikisi de KEY ödemesine müstahaksa, 3320 sayılı yasanın l’nci maddesine göre, KEY sadece aile reisi olan eşe, yani erkeğe yapıldı. Diğer eşe yani, kadına Konut Edindirme Yardımı yapılmadı. Bundan dolayı bugün evli kadın KEY alamıyor. Bugünkü Medeni Kanunumuza göre erkek aile reisi değil ve evlilikte mal birliği esası caridir. Evlilik döneminde kazanılmış mallara kadın ve erkek eşit oranda ortaktır. Bu açıdan erkek aldığı KEY’in yansını eşine vermeli. Yoksa evli kadına bu yönüyle haksızlık olur.

KEY sürecinde evlenen kadınlar

1987 ile 1995 yıllan arasında KEY yardımı alan bir kadın ve erkeğin evlenmesi durumunda, aile reisi olan eşe yani, erkeğe yardıma devam olundu. Evlendiği tarihten itibaren kadına yapılan KEY durduruldu. Her iki eş adına yapılan yardım birleştirildi. Bu, kadının hesabında biriken KEY ödemeleri aile reisi olan kocanın hesabına aktanldığı anlamına geliyor. Evlendikten sonra zaten KEY ödenmediğinden, evlenene kadar hesabında biriken KEY de kocasının hesabına devredildiğinden, bugün kadın evlenmeden önceki KEY’lerini dahi alamıyor. Evlilik birliği devam ediyorsa, kocanın aldığı KEY’den eşine pay vermesi hem bugünkü Medeni Kanun’un hem de adalet duygularına uygun olacaktır.

Boşanan kadınlar KEY mağduru

İster KEY başladığında evli olsun, isterse KEY uygulandığı yıllarda evlensin, evli olması nedeniyle, kadına yardım yapılmadı. Evli kadına hak sahibi olsa da KEY verilmedi. 1987 ile 1995 arasında evli olduğundan dolayı KEY ödemesi yapılmayan veya evlendiğinde

hesabındaki KEY’ler aile reisi olarak eşinin hesabı ile birleştirilen kadının, 1995′ten bugüne kadar boşanmış olması durumunda, Bugün KEY ödemesi eşine yani, eski kocasına yapılacak. Boşanan kadına KEY ödemesi yapılmayacaktır. Uygulama daha ilginç sonuçlara da yol açıyor. KEY, kocasının hesabına nakledilen kadının boşanmasından sonra eski eşi tekrar evlenmiş ve daha sonra ölmüşse, boşanan kadının KEY’lerini, belki de ölen eski eşinin yeni karısı alacak.

Haksızlığı giderecek girişim boşa çıktı

İzmir Milletvekili Dr. Canan Antman TBMM’ye bir önerge vererek KEY’in hak sahiplerine iadesinde, evlilik birlikteliğinde eşlere eşit olarak, boşanma halinde de boşanma tarihleri göz önünde bulundurularak, evlilik birlikteliğinin devam ettiği süre değerlendirilip, orantı kurularak eşlere iade edilmesini istedi. Önerge, iktidar partisi milletvekillerince reddedilerek boşanan kadınlara, KEY haksızlığı reva görüldü. Ancak, madalyonun bir başka yüzü de ortaya yeni yeni çıkıyor. Boşanan kadın KEY alamıyor. Ancak, gerçekten KEY’lerini eski eşi alabiliyor mu?

Labels: